پرسش:خواهر من زنی مسن است که ازدواج کرده اما فرزند ندارد. او از افرادی است که خداوند متعال روزی بسیار زیاد و نعمت فراوان به آن ها ارزانی داشته است و این دارایی ها شامل املاک، طلا و پول می شود. آنچه الان مهم است اینکه او می خواهد در این سن همه دارایی ها و املاک خود را وقف کند. او می گوید نمی خواهم هیچ چیزی از املاکم به برادران و خواهران من ارث برسد. وی بارها تصریح کرده و گفته: نمی خواهم برای شما چیزی به ارث بگذارم. آیا این کار از طرف او و با هدف محروم کردن برادران و خواهران خود که وارثان شرعی او هستند، جایز است؟

پاسخ:بسمه سبحانه: تا زمانی که او مالک است و در قید حیات به سر می برد، آزاد است اموال خود را هر طوری که می خواهد مصرف کند. شرع هم به او این اجازه را می دهد آنچه را که گفتید در زمان حیات خود انجام دهد. اما اگر وصیت کرد، وصیت او فقط در ثلث مال و دارائی او قابل اجراست. والله العالم.

پرسش:خواهرم زنی مسن و سالخورده است، ازدواج کرده و فرزندی ندارد . او از کسانی است که خداوند به آنها رزق و روزی و خیر فراوان داده است، زیرا صاحب املاک و طلا و سایر وجوه نقد میباشد . در حال حاضر و با این سن و سال مهم است که او می خواهد همه دارایی های خود را وقف کند . او می گوید: من نمی خواهم برادران و خواهرانم چیزی از اموال من به ارث ببرند و دائما تکرار میکند نمیخواهم چیزی برای شما بگزارم . آیا این کار او به قصد محروم کردن برادران و خواهرانش که وارث شرعی او هستند جایز است؟

پاسخ:بسمه سبحانه تا وقتى كه در قید حیات است مالک درایی های خود میباشد و مختار است هر طور تصرف كند و شریعت این مجوز را به او میدهد و آنچه را كه ذكر کردید در زندگى خود انجام دهد ولى اگر وصيت کند، وصیت او فقط در یک سوم اموال معتبر است. والله العالم

پرسش:به چه علت سهم مرد (جنس مذکر) دو برابر نصیب زن (جنس مؤنث) است؟ غیر از مسأله عهده داری، نفقه و مسؤولیت مالی چرا که همانطور که می دانید در زمان حاضر این مسؤولیت مشترک است؟

پاسخ:بسمه سبحانه، مسؤولیت شرعی به اقتضای دین اسلام همانطور که خداوند سبحان تشریع نموده است به همان نحو که تشریع شده است باقی می ماند و شریعت به سبب انحراف برخی یا همگان یا به جهت عادات و سنت هایی که بنابر امیال شخصی از جانب انسانها بناگذاری شده است تغییر پیدا نمی کند، بنابراین اساس و در پرتو آنچه گفتیم مسؤولیت نفقه (خرجی) خانواده که زوجه هم بخشی از آن است بر عهده ی زوج (شوهر) و سرپرست خانواده است، همینطور باید بدانید که اجرای اسلام صرفا با ملاحظه ی نگاه به برخی از فروع نمی باشد، و بایستی نگاه به احکام جامع و شامل باشد، شریعت امر می کند زوجه ( زن) را به اینکه بدون رضایت زوج (شوهر) از خانه خارج نشود و به حجاب کامل ملتزم باشد و اینکه نفقه (خرجی) او قبل از ازدواج بر عهده پدر و پدربزرگ اوست و بعد از ازدواج بر عهده ی شوهر او، و بعد از وفات شوهر بر عهده ی فرزندانش، و با همه ی اینها زن مهریه ای را مالک است که بر عهده ی شوهر است به نحوی که میانشان توافق شده است و با ملاحظه همه ی این جوانب زن از ابتدای تولد بلکه قبل از اینکه از شکم مادرش خارج شود تا زمان وفاتش مورد کفالت است، پس چرا بایستی مثل پسری که مسؤولیت خود، خانواده و همسرش بر عهده ی اوست استحقاق ارث داشته باشد. و الله الهادی

پرسش:آیا برای مسلمان جایز است که ترکه خود را قبل از فوت تقسیم نماید و در نتیجه به میل خود به نزدیکان خود اعطا نماید واحکام ارث را بر آنها جاری نسازد؟

پاسخ:بسمه سبحانه، این امر جایز است اما شارع مقدس کراهت دارد از اینکه بعضی از ورثه نسبت به بعض دیگر در اصل استحقاق شرعی برتری داده شوند. والله الهادی وهوالعالم

پرسش:از پدر و مادرم درخواست کردم که سهمم از خانه را به من اعطا کنند، اما ایشان سهمم را ندادند و تمام خانه را به اسم برادرم ثبت کردند، آیا در اینکه سهمم را از ایشان طلب کرده ام خطائی کرده ام؟ آیا برای آنها جایز است که من را از سهمم در خانه محروم کنند؟

پاسخ:بسمه سبحانه درخواستت زیاده روی از جانب شما نسبت به پدر ومادرت بوده است، چرا که خانه ملک پدر یا پدر ومادرت بوده است و شما در آن سهمی نداشته ای پس چگونه می گویی «سهم من» در حالی که مالک زنده است. اما اینکه پدر و مادر شما را از محروم کرده اند، اگر این به عنوان وصیت بوده است، وصیت در ثلث نافذ است و باقی آن میان ورثه است و بعد از فوت ایشان سهمی برای شما خواهد بود. و اگر فعل ایشان هبه (بخشیدن) خانه به برادرت بوده است که مالک با مال خود هر آنچه بخواهد انجام می دهد ، اما شارع از برتری دادن برخی از ورثه نسبت به بعض دیگر خصوصا میان فرزندان نهی نموده است هرچند این برتری دادن نافذ است. والله العالم

پرسش:آیا پدر جایز است که پسر عاق شده خود را –که والدین خود را می زند- از ارث محروم کند؟ مثلا در زمان حیات خود بخشی یا همه مایملک خود را به سایر پسران به غیر از آن پسر عاق شده ببخشد؟ یا وصیت کند که از سهم ثلث میت چیزی به آن پسر داده نشود؟

پاسخ:بسمه سبحانه: کسی که عاق والدین می شود مستحق عذاب خداوند سبحان است؛ اما از برخی روایات نقل شده از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم به نظر می رسد که ایشان به محروم کردن برخی از فرزندان از ارث توسط پدر رضایت ندادند. اگر پدر وصیت کند که برخی فرزندان از ارث محروم شوند، یک سوم ماترک برای دیگر فرزندان است و دو سوم باقیمانده طبق قواعد شریعت مقدس بین ورثه تقسیم خواهد شد. اگر پدر همه مایملک خود را به تملک دیگر فرزندان درآورد و قبل از فوت اموال را به آنان تحویل دهد، در این حالت فرزند عاق شده مستحق هیچ چیزی نخواهد بود. والله العالم.

پرسش:آیا جایز است شخص متوفی در وصیت خود از ثلث مال به ارث گذاشته خود که مختص خود اوست بگذرد؟ در صورتی که این کار جایز است چگونه باید این کار را انجام دهد؟

پاسخ:بسمه سبحانه: جایز است که قبل از فوت این کار را انجام دهد.

پرسش:وارثان شخص متوفى مادر و سه پسر هستند و غیر از یک خانه که در آن ساکن هستند هیچ چیز دیگری ندارند. هیچ منبع درآمد دیگری هم ندارند. از طرفی نمی توانند برای برداشتن ثلث مال متوفی بر طبق وصیت، خانه را هم بفروشند، چون محل سکونت آنان است. برای جدا کردن ثلث مال متوفی چه کاری باید انجام دهند؟ درصورتی که نتوانند این مشکل را که مانع اجرای وصیت متوفی شده حل کنند، وظیفه آنان و وصی بر اساس وصیتنامه چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه: شایسته است که بدانند که به حکم قرآن کریم تأخیر در اجرای وصیت از گناهان کبیره است. کسی که این کار را انجام دهد، گناهکار است. بله اگر وصی مصلحت بداند جایز است که مال وصیت شده را برای ورثه اقساط کند تا قسطی به او پرداخت کنند. وصی ملزم به اجرای وصیت است. ورثه می توانند به میزان ثلث مال میت قرض کنند و به وصی بدهند و سپس قرض یا وام را به تدریج پرداخت کنند؛ اما تأخیر در اجرای وصیت جایز نیست. والله العالم.