پرسش:برخی از مردم از مرجع دینی زندة جامع الشرایطی تقلید می¬کنند. این مرجع مجوز نمی¬دهد که مکلف در مسائلی که با آن مواجه می¬شود و مصداق عبارت (بنا بر احتیاط واجب جایز نیست) هستند از تبعیض در تقلید استفاده کند. گاهی مکلف در عمل به این مسائل شرعی به مشقت و عسر و حرج می¬افتد و گاهی اینگونه نیست. برای رفع این عسر و حرج در مسائل شرعی، آیا شما به مکلف اجازه می¬دهید از تبعیض استفاده کند؟

پاسخ:بسمه سبحانه. تبعیض در تقلید تنها در دو حالت جایز است: 1. وقتی که یکی از دو مرجع در بخش قابل توجهی از فقه نسبت به مرجع دیگر اعلم باشد و مرجع دوم در بخش¬های دیگر فقه نسبت به مراجع دیگر اعلم باشد. در این صورت از هر یک از مراجع در همان بخشی که اعلم هستند تقلید می¬شود. 2. هنگامی که مرجع دربارة مسأله¬ای- حتی تحت عنوان فتوا به احتیاط - فتوایی نداشته باشد. از طرفی مکلف نیز نمی¬تواند عمل به آن مسأله را ترک کند. در این حالت شخص مکلف با رعایت شرایط اعلمیت از مرجع دیگری تقلید می کند به شرطی که آن مرجع زنده باشد. والله العالم.

پرسش:آیا اعلم بودن در موضوع تبعیض در تقلید(تبعیض در تقلید يعني اينكه مقلد به جاي اينكه از يك مرجع، تقليد كند از چندين مرجع تقليد نمايد) شرط است؟ آیا تقلید از مراجعی همچون: آیت الله یوسف صانعی دام ظله، آیت الله شمس الدین واعظی دام ظله و آیت الله محمد ابراهیم جناتی دام ظله در یکی از باب¬های رساله عملیه که مورد اختلاف است، انسان را بریء الذمه می کند؟

پاسخ:`بسمه سبحانه. واجب است که مکلف در بین مراجع زنده از اعلم تقلید کند. اعلم فقط یک نفر است. اما اگر ثابت شد که یکی از فقها نسبت به دیگران در بخش قابل توجهی از فقه اعلم است و دیگر مراجع در بخش¬های دیگر اعلم هستند، از هر یک از مراجع در همان بخشی که اعلم هستند تقلید می¬شود. البته چنین حالتی بسیار سخت پیدا می شود بلکه شاید اصلا وجود نداشته باشد. مکلف باید اعلم را تشخیص دهد و این از وظایف اوست. در ادامه روش شناخت اعلم را برای شما ارسال می کنیم. والله العالم.