پرسش:ارحام شامل همه نزدیکان می شود؟ یا پدران و فرزندان و برادران و خواهران و فرزندانشان و نیز عموها و عمه ها و دایی ها و خاله ها و فرزندانشان؟

پاسخ:بسمه سبحانه: بدون شک همه بشریت در رحم حضرت حواء با هم مشترک هستند؛ زیرا نسل انسان –به غیر از حضرت آدم علیه السلام- از این بانوی مؤمن یعنی مادر همه انبیاء، رسولان و ائمه علیهم السلام سرچشمه می گیرد. اما احکام ویژه ای وجود دارد که برای همه کسانی که در رحم با هشت پشت خود ثابت است این هشت پشت در باب ارث ذکر شده است. خداوند متعال در قرآن کریم با این معنا اشاره می کند: ﴿ وَ أُولُوا اَلْأَرْحٰامِ بَعْضُهُمْ أَوْلىٰ بِبَعْضٍ﴾ ‏( و خویشاوندان نسبت به یکدیگر، در احکامی که خدا مقرّر داشته، (از دیگران) سزاوارترند؛) معنای سومی نیز برای ارحام وجود دارد و هنگامی که کسی می گوید فلانی از ارحام من است عموم مردم آن معنا را می فهمند و شاید شامل عموها و دایی ها و فرزندان آنها شود که در نسب با هم مشترک هستند. در مقام ثبوت حکم شرعی مانند وصیت، فقیه نیازمند یافتن نشانه وقرینه ای است که مقصود را مشخص کند. والله الهادی وهو العالم.

پرسش:آیا فرزند پسر از جمله کسانی است که شامل صله ارحام می شود؟ اگر پسر با پدر خود در یک جا ساکن نباشد، حق پسر برگردن پدر و حق پدر برگردن پسر چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه: پدر باید راهنما، مرشد و یار پسر خود برای دین و دنیا باشد زیرا پاره تن اوست. از امیر المؤمنین علیه السلام در حق امام حسن علیه السلام نقل شده: (تو را پاره تن خود بلکه تمام خود یافتم تا جایی که اگر مصیبتی بر تو وارد می شد گویی آن مصیبت بر من وارد شده است). اما خداوند متعال در کتاب خود به فرزند امر کرده: ﴿ فَلاٰ تَقُلْ لَهُمٰا أُفٍّ وَ لاٰ تَنْهَرْهُمٰا وَ قُلْ لَهُمٰا قَوْلاً كَرِيماً ﴾ (کمترین اهانتی به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!) آری! در صورت تمکن مالی و نیاز طرف مقابل، مسؤولیت نفقه بردوش هر یک از آن ها نسبت به دیگری قرار می گیرد. والله العالم.

پرسش:انسان مؤمن با یکی از خویشاوندان مؤمن خود که به او ظلم می کند چگونه باید تعامل کند؟

پاسخ:بسمه سبحانه: باید تا آنجا که می تواند، به نیت هدایت او، با اخلاق حسنه رفتار کند. خلق نیکو و رفتار پسندیده مانند دامی فولادین است که دیر یا زود مخاطب در آن می افتد. اگر نمی توانی اینگونه رفتار کنی تا آنجا که می توانی از او دوری کن. اگر دوری کردن هم ممکن نبود صبر کن و از خدا طلب گشایش کن. والله الهادی وهو الموفق.

پرسش:آیا صله رحم بر پدر و مادر واجب است و برای دیگر خویشاوندان مستحب است؟ یا وجوب آن شامل همه طبقات ارث می شود؟

پاسخ:بسمه سبحانه: صله رحم شامل همه کسانی می شود که نزد مردم در عرف عقلائی به عنوان رحم شما شناخته شده باشند. در غیر اینصورت به معنای دقیق عقلی همه مردم از رحم حضرت حوا مشترک هستند. صله رحم با دایی ها و فرزندانشان و نیز عموها و فرزندانشان در حد ممکن واجب است. والله العالم.

پرسش:آیا تماس تلفنی برای تحقق صله رحم کفایت می کند؟ و اگر در تماس تلفنی صله رحم محقق می شود؛ آیا نسبت به بستگان نزدیک و دور تفاوتی دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه: اگر تماس به نیت سؤال و خوشحال کردن دل مخاطب باشد، از مصادیق صله رحم است. والله العالم.

پرسش:آیا صله رحم تنها در مورد والدین واجب است و نسبت به سایر بستگان مستحب، یا اینکه وجوب آن شامل تمامی طبقات ارث می شود؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ صله رحم شامل کسانی است که در عرف عقلا، مردم آنها را رحم و فامیل به حساب می آورند، وگرنه به معنای دقیق عقلی، تمام مردم در رحم حواء با هم اشتراک دارند. واجب است با دایی ها و پسردایی ها و نیز عموها و پسرعموها در حد توان صله رحم نمایید. والله العالم

پرسش:آیا تماس تلفنی برای تحقق صله رحم کفایت می کند؟ اگر صله رحم با تماس تلفنی تحقق پیدا می کند، آیا به حسب نزدیکی و دوری قرابت ارحام تفاوتی در آن وجود دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ اگر تماس تلفنی با نیت احوالپرسی و شاد کردن دل مخاطب انجام شود، از مصادیق صله رحم است. والله العالم