پرسش:آیا خواندن علم عرفان جایز است؟ آیان این علم در زمرة علوم اسلامی متداول بین علمای مذهب جعفری اثی عشری قرار دارد و مورد پذیرش است؟ البته در سایت شما جستجو کردم و پاسخی برای این سؤال نیافتم. از مسؤولین و علمای فا ضل در مدیریت سایت حضرت آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی دامت برکاته تقاضا دارم با توجه به اهمیت علمی و عملی موضوع، به سرعت به این سؤال پاسخ بدهند. با درود و تشکر و به امید این که ما را از دعای خیر خودتان فراموش نکنید.

پاسخ:بسمه سبحانه. عرفان یعنی انسان علاوه بر ریاضت نفس و روح با نظارت شخصی که در علم و کمال به مراتب عالی رسیده به مبانی مشائیان، اشراقیان و متکلمان تکیه و عمل کند به گونه¬ای که بتواند الهامات رحمانی را از غیر رحمانی تشخیص دهد. به همین دلیل لازم است که در علومی که مربوط به عرفان است تسلط داشته باشد. این مسیر اگر با هدایت اساتید برجسته در این موضوع نباشد، عرفان نیست بلکه خسران و خذلان است. در غیر این صورت نباید وارد این راه شد. به همین دلیل است که گفته شده بهره اندکی از عرفان انسان را گمراه و بهره زیاد از آن انسان را هدایت می ¬کند. کسی که اندکی از آن را بیاموزد نباید با با کسانی که بهره¬ای از عرفان ندارند در میان بگذارد. از برخی از علما که از خواندن فلسفه منع می¬کردند پرسیده شد که دلیل این منع چیست؟ در پاسخ گفته¬اند کسی که فلسفه را می¬فهمد، آن را تدریس نمی¬کند و کسی که فلسفه تدریس می¬کند، آن را نمی¬فهمد. والله الهادی.

پرسش:پر واضح است که بعد از ائمه علیهم السلام، سفرای اربعه به منزله مراجع دینی بودند. سؤال اینجاست که در زمان غیبت چه کسی به عنوان نخستین مرجع شناخته شده و چگونه این منصب را در اختیار گرفته است؟

پاسخ:بسمه سبحانه. فرزندم بدان که ائمه علیهم السلام از زمان امام باقر و امام صادق علیهما السلام به بعد شیعیان را برای چنین روزی (غیبت و عدم دیدار امام معصوم) آماده کرده¬اند. ایشان شاگردانی تربیت کرده و آنان را به فقیهانی تبدیل کردند تا عموم شیعیان که امکان دریافت احکام از امام را به صورت مستقیم ندارند، به این فقیهان مراجعه کنند. امام معصوم علیه السلام به ابان بن تغلب می¬گوید: در مسجد بنشین و برای مردم فتوا بده من دوست دارم در شیعیان خود مثل شما را ببینم. این رفتار در دیگر امامان تا زمان امام حسن عسگری (ع) نیز دیده شد. فقیهانی چون شیخ مفید، شیخ صدوق، کلینی و ... عهده دار امر فتوا می¬شدند. نواب اربعه اهل صدور فتوا نبودند بلکه وظیفه آنان انتقال مشکلات مردم به امام بود. به همین دلیل مرجعیت و تقلید امر جدیدی نیست که بعد از غیبت کبری شکل گرفته باشد. والله الهادی و السلام.

پرسش:حکم مطالعه و خواندن کتاب¬های فلسفه و عرفان چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. عرفان یعنی انسان علاوه بر ریاضت نفس و روح با نظارت شخصی که در علم و کمال به مراتب عالی رسیده به مبانی مشائیان، اشراقیان و متکلمان تکیه و عمل کند به گونه¬ای که بتواند الهامات رحمانی را از غیر رحمانی تشخیص دهد. به همین دلیل لازم است که در علومی که مربوط به عرفان است تسلط داشته باشد. این مسیر اگر با هدایت اساتید برجسته در این موضوع نباشد، عرفان نیست بلکه خسران و خذلان است. در غیر این صورت نباید وارد این راه شد. به همین دلیل است که گفته شده بهره اندکی از عرفان انسان را گمراه و بهره زیاد از آن انسان را هدایت می ¬کند. کسی که اندکی از آن را بیاموزد نباید با کسانی که بهره¬ای از عرفان ندارند در میان بگذارد. از برخی از علما که از خواندن فلسفه منع می¬کردند پرسیده شد که دلیل این منع چیست؟ در پاسخ گفته¬اند کسی که فلسفه را می¬فهمد، آن را تدریس نمی¬کند و کسی که فلسفه تدریس می¬کند، آن را نمی فهمد. والله الهادی.

پرسش:آیا جایز است برای مراجع دینی فوت شده از عبارت "علیه السلام" استفاده کرد؟ به عنوان مثال آیت الله العظمی خوئی علیه السلام یا این عبارت مخصوص أئمه معصومین علیهم السلام است؟

پاسخ:بسمه سبحانه. آیا پیامبر مکرم اسلام (ص) به بقیع نمی¬رفتند و بر مردگان مؤمنان سلام و درود نمی¬فرستادند؟ آیا به ما دستور ندادند که بر شهیدان راه خدا و یاران امام حسین علیه السلام صلوات و درود بفرستیم؟ آیا سلام بر مؤمنانِ اهل قبور هنگامی که از کنار قبرشان عبور می¬کنیم، مستحب نیست؟ فقیه عالیقدر حضرت آیت الله العظمی خوئی از این افراد کمتر نیستند. اما امروزه استفاده از عبارت "علیه السلام" در عرف متشرعین منحصر به معصومین علیم السلام است. به همین دلیل بهتر است این انحصار حفظ شود. والله الهادی و هو العالم.

پرسش:نظر حضرتعالی درباره مطالعه عرفان چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. مطالعة فلسفه و عرفان و تدریس آن جایز است؛ اما باید نزد کسی خوانده شود که به خوبی آن را می¬داند، نه کسانی که مبتلا به جهل مرکب هستند. کسانی که هم خود گمراه شده¬اند و هم دیگران را از صراط مستقیم گمراه می¬کنند. و الله الموفق.

پرسش:نظر حضرتعالی درباره کتاب بصائر الدرجات و کتاب المنتخب نوشته طريحی چيست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. این دو کتاب نوشتة دو عالم فاضل، بزرگ، شریف و مؤمن است؛ اما مانند همه کتاب¬های معتبر دیگر نباید انتظار داشت همه مطالب آن صحیح یا همه مطالب آن باطل باشد. کار در کتاب¬های فوق مانند دیگر کتاب¬ها مبتنی بر احراز حجیت و اعتبار بر اساس روش¬های تعیین شده در علم اصول و علم درایه است. والله العالم.