پرسش:در استان بصره زندگی می کنم و در استان الأنبار مشغول به کار هستم. سه سال است که به طور مستمر در هر ماه ده روز در بصره هستم و ده روز در الرمادی. آیا مدت زمان سفر من که ماهیانه بیست روز است، مصداق این است که من کثیر السفر هستم؟ و در مسیر باید نمازم را قصر بخوانم؟

پاسخ:بسمه سبحانه. شما باید نماز خود را تمام بخوانید و در استان بصره و الأنبار روزه بگیرید؛ اما اگر در مسیر نماز خواندید، باید آن را شکسته بخوانید. والله العالم

پرسش:مقدار حد ترخص با معیارهای امروزی یعنی متر و کیلومتر چیست؟ زیرا من نمی توانم دیوارهای شهر یا صدای اذان و ... تشخیص دهم. البته به دنبال پاسخ دقیق نیستم؛ زیرا می دانم این سؤال پاسخ دقیقی ندارد و تنها پاسخ تقریبی را برای آگاهی خودم می خواهم. من در شهر ساکن هستم و از همة اطراف من تا فاصله چند کیلومتری، خانه ها، عمارت ها، هتل ها و ... قرار دارند؟

پاسخ:بسمه سبحانه. فرزندم! بدان که شارع مقدس حد ترخص را با مخفی شدن صدای اذان و دیوارهای شهر تعیین کرده است. معنای مخفی شدن اذان این است که صدای آن از روی مأذنه آخرین مسجد در آخرین محله شهر که از آن سمت از شهر خارج شدید، بدون کمک وسائل صوتی امروزی شنیده نشود. همچنین دیوارهای شهر را به صورت واضح و قابل تفکیک مشاهده نکنید. البته دیدن با وضوح و قابل تفکیک با دیدن سایه آن و به صورت مبهم متفاوت است. تشخیص این موضوع برای کسانی که حواس بینایی و شنوایی سالمی دارند بسیار ساده تر و آسان تر است. والله العالم.

پرسش:اگر شخصی به مدت 13 یا 15 روز به محل کار خود مسافرت کند و به منزل بازگردد و به همان اندازه در منزل اقامت کند و سپس به محل کار خود بازگردد. با علم به این که محل کار او در استان دیگری است حکم نماز و روزه او چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. باید در وطن و در محل کار، نماز خود را کامل بخواند و روزه بگیرد و در مسیر نماز خود را شکسته بخواند و اگر در مسیر بود و زوال رخ داد باید تنها قضای روزه آن روز را بجا آورد. والله العالم.

پرسش:حکم تعداد روزهایی که در سفر اجازه داریم نماز را در آن شکسته بخوانیم چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. اگر در مسافرت نیت اقامت ده روز در منطقه ای را بکنید، باید روزه بگیرید و نماز خود را کامل بخوانید. اما اگر نیت کمتر از ده روز بکنید ملزم به خواندن نماز به صورت شکسته و ترک روزه هستید و باید قضای روزه را در وطن خود بجای آورید. والله العالم.

پرسش:اولاً- اگر ممکن است لطفا فتوای خود را در موضوع شکسته یا کامل خواندن نماز بفرمایید. من در استان دیگری از استان محل سکونت خود کار می کنم. بر اساس شرایط کارم 9 یا 10 یا 13 روز در محل کار اقامت دارم و سپس به منزل باز می گردم و ده یا 12 یا 13 روز در منزل هستم. نماز من چگونه است؟ آیا کامل است یا شکسته؟ ثانیاً- در طول مسیر بین محل کار و خانه نماز من چگونه است؟ منظورم هنگامی است که مؤذن برای نماز اذان می گوید؟

پاسخ:شما باید در وطن خود که در آن سکونت دارید، نمازتان را کامل بخوانید. همچنین در فرض سؤال در محل کار خود نیز باید نماز خود را کامل بخوانید و روزه بگیرید. اما در مسیر باید نماز را شکسته بخوانید و نیز توجه داشته باشید که اگر شما روزه هستید و زوال حادث شد، روزة آن روز شما باطل است. به همین دلیل سعی کنید که در هنگام زوال در مسیر نباشید. والله العالم.

پرسش:آیا جمع بین نماز شکسته و کامل حتی با حصول اطمینان از رسیدن به حد ترخص، جایز است؟

پاسخ:بسمه سبحانه. جمع جایز نیست مگر هنگامی که از وظیفه و تکلیف شرعی خود اطمینان نداشته باشید که آیا باید نماز را شکسته بخوانید یا کامل. والله العالم.

پرسش:با توجه به کثرت ساختمان ها و چسبیدگی آن ها به هم که تعیین آخرین خانة شهر را دشوار می کند، همچنین به دلیل کثرت سر و صدا و هیاهوی موجود در جو که تشخیص صدای اذانِ آخرین خانة شهر را سخت می سازد، آیا می توان حد ترخصی را که موجب اطمینان می شود با کم کردن مثلاً ده کیلومتر یا کمی کمتر یا کمی بیشتر از هنگام حرکت مسافر از محل سکونت خود تعیین کرد؟

پاسخ:بسمه سبحانه. فرزندم! بدان حد ترخص از آخرین خانه از آخرین محله شهری که قصد مسافرت دارید محاسبه می شود و منظور از اذان، اذانِ آخرین خانه نیست، بلکه اذان آخرین مسجد در آخرین محله است. اما پنهان شدن دیوارهای شهر به این معناست که شما نتوانید خانه ها را از یکدیگر تشخیص دهید و تفکیک کنید و مانعی ندارد که سایه یا شبحی از ساختمان ها مشخص باشد. والله العالم.

پرسش:گفته شده برای جبران نقص در ثواب نماز مسافر، نماز گزار بلافاصله بعد از سلام و قبل از تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها 30 مرتبه تسبیحات جبر یعنی "سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله اکبر" را بگوید. سؤال اینجاست چرا دو رکعت نماز شکسته ثواب کمتری نسبت به نماز کامل دارد؟ درحالی که شکسته خواندن نماز در سفر مشروع است و سقوط دو رکعت آن سقوط عزیمت است نه سقوط رخصت؟

پاسخ:بسمه سبحانه. بدون شک ثواب چهار رکعت بیشتر از ثواب دو رکعت است؛ زیرا عقل اقتضا می کند که اینگونه باشد؛ اما حکمت الهی اینگونه اقتضا کرده که در سفر تنها دو رکعت واجب باشد. از مهربانی خداوند نیز این تسبیحات برای تکمیل و جبران ثواب دو رکعت وضع شده است. فرزندم! هوشیار باشید! مبادا به حکمت الهی اعتراض کنید! والله العالم وهو الهادی.

پرسش:نظر حضرت آیت الله بشیر النجفی دربارة محاسبه مسافت شرعی چیست؟ آیا از شهر من تا حدود و مرزهای شهر مقصد محاسبه می شود، یا از مرزهای شهر من تا خود شهر مقصد؟

پاسخ:بسمه سبحانه. مسافت شرعی از انتهای شهری که در آن ساکن هستید تا ابتدای شهر مقصد در سفر محاسبه خواهد شد. والله العالم.

پرسش:من سفر تلفیقی به صورت رفت و برگشت داشتم و به مسافت 23 کیلومتر رسیدم و نمازم را شکسته خواندم و سپس شروع به بازگشت کردم، اما بازگشتم یکباره نبود؛ بلکه در طی چند مرحله انجام شد. سؤال اینجاست که: چه زمانی احکام مسافر به پایان می رسد؟ منظورم این است در حالی که همچنان در مسیر بازگشت هستم، چه زمانی باید نمازم را کامل بخوانم؟ دلیل پاسخ شما بر اساس قرآن، سنت یا اجماع چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. در بازگشت از سفر، کامل خواندن نماز تنها در زمانی صحیح است که وارد مرزهای شهر شوید، یعنی هنگامی که دیوارهای شهر رؤیت شود و اذان شنیده شود. والله العالم.