پرسش:کالبد شکافی جنایی که به دستور مقامات قضایی تحقیقاتی و توسط ادارات پزشکی قانونی اجرا می شود، یا به عبارتی تشریح بدن انسان به منظور شناسایی علت واقعی مرگ، از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ ایجاد جراحت در جسد میت مسلمان یا قطع عضوی از اعضای او و یا شکافتن جسدش حرام است و ارتکاب آن جایز نیست، مگر اینکه اثبات حقی برای میت یا شخص مسلمان زنده ای متوقف بر آن باشد. البته در صورتی که صاحب حق، درخواست تشریح کند، دیه جرح بدن میت مسلمان بر عهده او خواهد بود. مقدار این دیه نیز با توجه به ابعاد جراحت یا قطع عضوی که اثبات حق بر آن متوقف است، متفاوت خواهد بود. این دیه به نظر ما متعلق به امام (عجل الله تعالى فرجه) است و از قبیل دیه ای که به ورثه قربانی تعلق می گیرد، نیست. والله العالم

پرسش:گاهی برخی افراد که تخصصی در امور دارویی ندارند، مانند معلمین، مهندسین، پرستاران و افراد بسیار دیگری، به بهانه اینکه آشنایی دارند و یا مدتی در این زمینه کار کرده اند، در برخی داروخانه ها حاضر می شوند و اقدام به نسخه پیچی و تحویل دارو به مراجعین می کنند. با توجه به اینکه سندیکای داروسازان و ادارات درمانی این امر را نمی پذیرند و مجاز نمی دانند، نظر حضرتعالی در مورد پولی که این افراد دریافت می کنند چیست؟ حکم دکتران داروسازی که از طرف خود به آنها اجازه می دهند در داروخانه های آنها باشند چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ فرزندم، توجه داشته باشید که معمولا فعالیت این افراد در داروخانه ها فقط به نسخه پیچی و فروش داروی تجویز شده توسط پزشک محدود می شود و این افراد اقدام به تشخیص بیماری یا تجویز دارو برای بیمار نمی کنند. البته بهتر، بلکه لازم است کسی غیر از افرادی که در این زمینه علم و تسلط دارند به این کار اقدام نکند تا در نسخه پیچی و تحویل دارو اشتباهی صورت نگیرد. والله العالم

پرسش:گاهی مواد آزمایشگاهی اضافه می آید و مدیر این مواد اضافی را از ما تحویل نمی گیرد. آیا می توانیم با این مواد اضافی آزمایش هایی را برای برخی از فقرا که توان پرداخت هزینه آزمایش را ندارند انجام دهیم؟ زیرا هزینه تعیین شده توسط وزارت بهداشت بسیار بالاست. ناگفته نماند که این کار از نظر قانونی بر قوانین وزارتخانه تأثیری نمی گذارد، چرا که این مواد اساساً اضافی هستند.

پاسخ:بسمه سبحانه؛ این کار تنها با اجازه مراجع ذیصلاح جایز است. والله العالم

پرسش:ساعت کاری در مراکز درمانی در ساعت 3 بعد از ظهر به پایان می رسد، اما برخی از کارمندان با دستور مدیر، قبل از اتمام ساعت خارج می شوند و به دلیل روابط این کارمندان با مدیر مرکز، این مسئله تقریباً هر روز تکرار می شود. حکم ما چیست، آیا ما هم می توانیم خارج شویم یا خیر؟ حقوق آن کارمندان چه حکمی دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ در صورتی که خروج غیر قانونی باشد جایز نیست، حتی اگر مدیر اجازه دهد. مدیر حق ندارد به کارمندی اجازه دهد که در کار خود خیانت کند و اگر کارمند، وقت تلف شده را جبران نکند، خیانت کرده و استحقاق گرفتن آن حقوق را ندارد. والله الهادي

پرسش:برخی از کارمندان به منظور کارهای شخصی و نه به خاطر مسؤولیتشان، در ساعت اداری به مکان های نزدیک به محل کارشان می روند، اما خروج آنها به گونه ای است که در روند کار تأثیری ندارد. در این صورت، حقوق آن مدتی که خارج شده چه حکمی دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ خارج شدن حرام است و باید وقت صرف شده را در همان روز یا روزهای دیگر جبران کند و اگر جبران نکند، خیانت کرده است. والله الهادي وهو العالم

پرسش:برخی از کارمندان در ساعت اداری از اتاق خود خارج می شوند و به اتاق های دیگر می روند، مثلاً از آزمایشگاه به بخش های دیگر می روند، اما این رفت و آمد به جهت کار رسمی نیست، بلکه برای انجام مکالمات شخصی است و این مسئله گاهی اوقات بر روند کار تأثیر می گذارد. این کار چه حکمی دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ خارج شدن از محل کار بدون توجیه قانونی جایز نیست. همچنین، خارج شدن برای کارهای شخصی نیز جایز نمی باشد. والله العالم

پرسش:ساعات اداری مراکز بهداشت از 8:30 صبح تا 3 بعد از ظهر است. در این مدت، برخی از کارمندان اقدام به خواندن نماز قضا، خوردن غذا و برقراری تماس تلفنی می کنند. حکم این موارد چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ اگر کارمند در زمان فراغت از کارهایی که به او محول شده به این امور اقدام کند و از اداره نیز خارج نشود، اشکالی ندارد. والله العالم

پرسش:بعضی از مواد آزمایشگاهی قدیمی که تاریخ انقضای آنها گذشته، هنوز نتایج قابل قبولی در آزمایش ها دارند، اما به جهت ترس از مجازات، نمی توانیم آنها را به بخش آزمایشگاه برگردانیم. از طرفی، اگر مدیر را از انقضای تاریخ آنها مطلع کنیم، ما را مجبور می کند که با آنها کار کنیم. آیا در این حالت می توانیم بدون اطلاع مدیریت، آن مواد را از بین ببریم؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ اگر این مواد به دلیل انقضای مدت فاسد شده و کار با آنها صحیح نباشد، به دلیل خوف از این که بیمار، قربانی استفاده از این مواد فاسد و تاریخ گذشته گردد، از بین بردن آنها جایز است. والله العالم

پرسش:در بسیاری از مراکز بهداشتی، برخی دستگاه های آزمایشگاهی از طرف مدیر به عنوان دستگاه تشخیص طبی خاصی تحویل پرسنل می شود، در حالی که در واقع این دستگاه ها کارکرد دیگری دارد و برای تشخیص طبی دیگری استفاده می شود که هیچ ارتباطی با آنچه بابت آن تحویل شده ندارد. این مسئله گاهی توسط کارمندان گزارش می شود، اما گاهی به دلیل مجازاتی که توسط مدیر بر ما تحمیل می شود، مجبور به کار با آن دستگاه هستیم. با توجه به این که این دستگاه ها نتیجه درستی را به بیمار نمی دهد و برای سلامتی وی خطر دارد، آیا حق داریم آنها را از کار بیندازیم؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ تخطی از قانون جایز نیست. استفاده از دستگاه ها نیز در غیر مورد کاربری آنها جایز نیست. بنابراین، اگر این عمل ضرری برای بیمار در پی داشته باشد، شخص مقصر ضامن است. والله الهادي

پرسش:خروج برخی از کارمندان از محل کار برای رفتن به منزل یا رسیدگی به برخی مسائل شخصی گاهی با اطلاع مسئول مربوطه و گاهی بدون اطلاع وی (بدون مرخصی رسمی) انجام می شود و این خارج شدن، گاهی بر برخی کارمندان دیگر و نیز در روند کار تأثیر منفی می گذارد و گاهی این گونه نیست. این کار چه حکمی دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه؛ این کار جایز نیست، چون خیانت است. مدیر نیز حق ندارد بر خلاف قانون به کسی اجازه دهد و کسی که به این کار اقدام کند، به اموال مسلمین خیانت کرده است. والله الهادي